Nazwa:

Czerniak

Producent:

Szczegółowy opis:

Czerniak jest nowotworem złośliwym skóry. Najczęściej powstaje w obrębie znamion barwnikowych, nazywanych niekiedy potoczne pieprzykami. Jeśli czerniak jest wykryty w bardzo wczesnym okresie, może być w pełni wyleczalny. Niestety, w Polsce większość osób zgłasza się do lekarza, gdy zmiany trwają już kilka miesięcy i są bardzo zaawansowane. Dlatego liczba osób umierających z powodu czerniaka jest w naszym kraju bardzo duża.

Na czerniaka można zachorować w każdym wieku, jednak częstość zachorowań zwiększa się bardzo po 30 roku życia u kobiet i po 40 roku życia u mężczyzn.

Ponad 90% wszystkich czerniaków znajduje się na skórze, ale nowotwór ten może umiejscawiać się wszędzie tam, gdzie pojawiają się komórki barwnikowe, a zwłaszcza wewnątrz gałki ocznej (naczyniówka, ciałko rzęskowe, tęczówka), na błonie śluzowej narządów płciowych, w jamie ustnej, krtani, przełyku, żołądku, jelitach i odbycie.

Oceny złośliwości czerniaka dokonuje się w zależności od typu nowotworu i głębokości naciekania skóry (ocena histologiczna według Clarka). Wyróżnia się 5 stopni złośliwości według Clarka (I-V), przy czym stopień pierwszy jest najłagodniejszy (zmiany dotyczą tylko naskórka).

Skóra niezmieniona może być punktem wyjścia czerniaka ze względu na naturalną obecność rozproszonych melanocytów produkujących ziarna melaniny i nadających skórze zabarwienie. Obecnie stosuje się następującą klasyfikację czerniaków:

- czerniak wywodzący się z plamy soczewicowatej - jest to stosunkowo łagodna odmiana występująca u osób w starszym wieku;

- czerniak wywodzący się z plam soczewicowatych umiejscowiony na kończynach - zajmuje okolice paznokci (także pod płytką paznokciową), rośnie dosyć wolno (do 3 lat);

- czerniak szerzący się powierzchownie - o stosunkowo powolnym, nawet kilkuletnim rozwoju, występujący u ludzi w średnim wieku;

- czerniak guzkowy - szybko się powiększający i ulegający wrzodzeniu, o szybkim przebiegu (kilka miesięcy do 2 lat);

- postać bezbarwnikowa - szczególnie ciężka odmiana czerniaka, nie zawierająca lub zawierająca znikome ilości barwnika, co świadczy o bardzo małym zróżnicowaniu komórek nowotworowych, a więc o większej złośliwości i bardziej niepomyślnym przebiegu.

Czerniak złośliwy ma wyjątkowo dużą zdolność do przerzutów drogą naczyń chłonnych i krwionośnych. Dzieli się je na tzw. przerzuty miejscowe i odległe. Wśród przerzutów miejscowych wyróżnia się przerzuty satelitarne (w bezpośrednim otoczeniu guza), tranzytowe (umiejscowione w przebiegu naczyń chłonnych) i przerzuty do węzłów chłonnych położonych w najbliższym otoczeniu guza. Przerzuty odległe mogą być zlokalizowane m.in. w płucach, wątrobie, kościach, mózgu. Pierwsze przerzuty mogą niestety od razu pojawiać się w narządach wewnętrznych.

Przebieg czerniaka jest najczęściej przewlekły i postępujący. Szczyt przerzutów występuje zwykle po pierwszym i drugim roku od rozpoznania choroby, choć zdarzają się i przerzuty późne (5-10 lat po rozpoznaniu). Znane są także przypadki samoistnego ustępowania potwierdzonych histologicznie przerzutów.

Ze względu na ograniczone metody leczenia i wyjątkową złośliwość tego nowotworu największą rolę w walce z nim odgrywa profilaktyka i wczesne rozpoznanie choroby.

Zmiany rozpoznane wcześnie i usunięte całkowicie nierzadko udaje się wyleczyć (według niektórych źródeł nawet w 90-100%). Często jednak występują nawroty i przerzuty, nawet po wielu latach od pozornego wyleczenia. Najlepiej rokują czerniaki wywodzące się z plam soczewicowatych i powierzchownie szerzące się, najgorzej - guzkowe, bezbarwnikowe i rozwijające się w czasie ciąży i połogu.

Do objawów budzących niepokój należą zmiany zachodzące w już istniejących znamionach: powiększenie się znamienia, zmiana jego kształtu, granic, zabarwienia, świąd, pieczenie w obrębie zmiany. Równie niepokojące jest pojawienie się nowego ogniska barwnikowego w niezmienionej skórze, zwłaszcza wykazującego cechy znamienia dysplastycznego (asymetria, nieregularne i nieostre granice, nieregularne zabarwienie, często nadżerka w obrębie znamienia).

W profilaktyce czerniaka niemałą rolę odgrywa rozsądne korzystanie ze słońca.

Bezwzględny zakaz opalania się (na słońcu i w solarium) dotyczy przede wszystkim osób ze znamionami dysplastycznymi, a także ludzi o jasnej karnacji i mających dużą liczbą znamion. Muszą oni stosować preparaty zawierające filtry o wysokim stopniu ochrony przed promieniowaniem UVA i UVB, najlepiej tzw. blokery (całkowicie chroniące przed słońcem).

Osoby nie obarczone czynnikami ryzyka także powinny zachować umiar w opalaniu i zawsze stosować kremy do opalania z filtrami, dostosowane do typu skóry. Pamiętajmy, że w skórze niezmienionej również znajdują się komórki mogące stanowić punkt rozwoju czerniaka. Nie zapominajmy też o szybszym starzeniu się skóry i częstszym występowaniu mniej złośliwych nowotworów skóry pod wpływem przewlekłego i nadmiernego opalania się.

Opinie i komentarze internautów

Nie dodano jeszcze opinii ani komentarzy.

wstecz | strona główna